Over zin en onzin en de waarde en de macht van echte kennis!

Jongeren van nu zijn slimmer dan jongeren van 20 jaar geleden, in hun hoofden bevinden zich dan ook meer neuronen.  Als je denkt dat dit een uitspraak is op een of ander vaag forum, heb je het mis. Het staat in een boek dat in 2011 is uitgereikt op Competent City, het congres voor het Middelbaar Beroepsonderwijs in Nederland. Het wordt uitgegeven door een organisatie die graag geld verdient aan de verlegenheid in het MBO om in hun onderwijs de kwaliteit te tonen waar iedereen zo naar snakt.

Het begrip kennis is aan het vervagen en ook echte kennis leidt niet vanzelf tot verstandig gedrag. We weten dat teveel toetsen leidt tot teaching to the test, toch laten wij toe dat ons basisonderwijs volstroomt met gestandaardiseerde toetsen. We weten dat het Fins onderwijsmodel het zo goed doet omdat er veel geld wordt geinvesteerd in leerkrachten met een universitaire opleiding, en een strenge selectie voor deze opleiding. Wij kiezen echter voor doorlopende leerlijnen MBO HBO en proberen wanhopig om het zittend personeel te professionaliseren en motiveren met een vaag concept als de functiemix.

Een samenleving die de waarde van kennis en expertise die is onderbouwd vanuit gedegen verzamelde praktijkervaringen (lees bijvoorbeeld wetenschappelijk onderzoek) niet meer erkent, en haar heil zoekt in oneliners, wensverhalen en luchtballonnen, heeft een probleem. Als wetenschappelijke kennis een object voor populistische hoon wordt en een speeltje van de onderwijskundige elite, dan raakt  de opleidingskundige en HRM vakgemeenschap in zichzelf gekeerd en laat zij haar werkveld verkommeren. Ik voel mijn missie opborrelen: Nederland beter leren leren! en hoor ook een echo: Nederland beter laten werken!

Waarde is het sleutelwoord in de eerste zin van de vorige alinea. Waarderen zonder kiezen en erkennen van waarden of waarde is richtingloos. Elke vorm van sturen of beïnvloeden, bestaat in het kiezen van de waarde en waarden die belangrijk worden gevonden, in combinatie met de manier van sturen die wordt gekozen. Of het nu om politiek, lesgeven, leidinggeven in een bedrijf, of het aansturen van een gedragsverandering gaat, dat is om het even. Daarom vind ik dat we in de opleiding Onderwijskunde ook moet stilstaan bij de waartoe-vraag. Prima om een goede toets te leren ontwikkelen, maar waarom toetsen we ook al weer? Fantastisch om onderzoek te doen naar het Nieuwe Werken, maar wat droeg het ook weer bij aan een betere wereld? Fijn om te weten waarom verandertrajecten wel of niet slagen, maar wat gingen we ook weer verbeteren?

Bij deze dus een warm pleidooi voor het staan voor je eigen waarden en het van je laten horen als er weer eens onzin zoemt om je heen of als je toch echt vermoedt dat het niet klopt hoe de keuzes worden gemaakt. En een pleidooi voor een goede afstemming tussen vragen van het werkveld, onderwijskundig onderzoek en -onderwijs. Wij als onderwijskundigen hebben hier een uitdaging die er niet om liegt. Dus neem de woorden van Menno Lanting uit zijn boek "Iedereen CEO" ter harte:  iedereen die zijn kennis kenbaar kan maken en zijn netwerk effectief inzet, kan macht naar zich toetrekken.

Succes!